Camino de Santiago, Droga św. Jakuba  lub po prostu camino to szlak pielgrzymki do Santiago de Compostela w Hiszpanii. Pierwsi pielgrzymi podążali do Santiago już w X wieku. Nie ma jednej, właściwej drogi – możesz ruszyć ze swojego domu albo zrobić tylko hiszpańską część pielgrzymki. Dlaczego ludzie porzucają swoje „normalne” życie i ruszają z plecakiem w nieznane? Poznaj 15 praktycznych rad dotyczących Camino de Santiago.

Camino de Santiago – 15 praktycznych rad

1. Dlaczego warto zrobić camino?

Jeśli szukasz Boga, ale nie możesz znaleźć, zrób camino.

Jeśli poszukujesz siebie, zrób camino.

Jeśli nie wiesz, co robić ze swoim życiem, zrób camino.

Camino w swojej prostocie pomoże Ci poznać lepiej samego siebie, przetestować własną wytrzymałość, zastanowić się nad właściwą dla Ciebie drogę życia, poznać innych poszukujących a może również odnaleźć Boga. Dodatkowo będziesz mieć możliwość zobaczyć wiele pięknych zakątków Hiszpanii.

Kiedy na przełomie czerwca i lipca 2018 roku ruszyłam w swoje camino (wybrałam trasę północną) zaskoczyło mnie to, że nie tylko katolicy byli moimi współpielgrzymami. Szli też ateiści, protestanci i wyznawcy innych religii. Łączyła nas droga i poszukiwanie. Różnorodność była piękna. Odbyłam dzięki niej wiele niesamowitych rozmów.

2. Trasy Camino de Santiago

Jest wiele tras camino. Większość pielgrzymów wybiera jedynie hiszpański etap pielgrzymki. Nieliczni śmiałkowie idą ze swoich krajów ojczystych.

Obecnie najbardziej popularne jest Camino Francés – wewnątrz lądu. Ja wybrałam Camino del Norte. Jest to droga wzdłuż północnego wybrzeża Hiszpanii. Dlaczego del Norte? Gdyż nie chciałam iść w tłumie, a poza tym kocham morze. Woda mnie wycisza.

Camino można również zrobić na rowerze. Jest to zdecydowanie szybsza wersja 😉.

Zaglądnij koniecznie na http://www.caminodesantiago.pl/ – tu znajdziesz szczegółowo rozpisane trasy i wiele cennych rad.

3. Ile trwa camino?

Czas zależy od trasy i Twojej sprawności fizycznej. Standardowo Camino Francés ma 32 etapy (łącznie 747 km), zaś Camino del Norte 34 (razem 818 km). Jeśli jesteś bardzo wysportowany, możesz przejść je szybciej. Jeśli nie chcesz się spieszyć, możesz iść i 2 miesiące. Etapy różnią się długością. Niektóre mają 12 km, inne 38.

Bardzo dużo osób nie może sobie pozwolić na miesięczne wakacje, dlatego idą kawałek trasy, a następnego roku kontynuują camino dalej.

4. Samemu czy w towarzystwie?

Sam musisz zdecydować, zresztą rozpoczęcie pielgrzymki w pojedynkę, nie oznacza, że koniecznie musisz iść sam – poznasz mnóstwo cudownych ludzi i jeśli będziesz pragnął towarzystwa, znajdziesz je z łatwością. Podczas swojego camino oprócz 2 dni, szłam sama. Jeśli będziesz szedł camino z innymi ludźmi, najprawdopodobniej zyskasz przyjaciół do końca życia. Jeśli pójdziesz sam, będziesz mógł się skupić na swoim wnętrzu. Starałam się podczas całej drogi medytować. Powtarzałam mantrę Ma-ra-na-tha w rytm uderzeń kijków. Dlaczego medytowałam? Przeczytaj o korzyściach płynących z medytacji w moim wpisie Medytacja wschodnia i chrześcijańska

5. Fisterra

Camino kończy się w Santiago de Compostela. Jeśli pragniesz dojść na koniec świata, zbierz w sobie resztki siły i przejdź kolejne 76 km (lub podjedź autobusem 😉 do miasteczka Fisterra. To właśnie tutaj tradycyjnie pielgrzymi na klifach zrzucali swoje pokutne ubrania i palili je jako symbol końca dawnego życia, po czym zakładali nowe odzienie na znak początku nowego. To piękna tradycja. Choć większość pielgrzymów obecnie już nie pali swoich ubrań, warto wybrać się do Fisterry.

W Fisterra zatrzymałam się w Albergue La Espiral. I przeżyłam tam jeden z najmocniejszych emocjonalnie doświadczeń podczas camino. Moje ciało było wycieńczone po dotarciu do Santiago, dlatego na koniec świata pojechałam autobusem. Kiedy umordowana dotarłam do hostelu, jeden z wolontariuszy przywitał mnie serdecznym uściskiem i słowami „Witaj w domu”. Prawie się popłakałam.

6. Jak najmniej boleśnie przejść camino

• Spakuj się jak najlżej. Optymalnie Twój plecak powinien ważyć nie więcej niż 7 kg. Po dodaniu zapasu wody i prowiantu na cały dzień, będzie już 9-10 kg. Twoje ciało odczuje każdy dodatkowy kilogram.
• Buty – jeden z najważniejszych wyborów podczas camino. Wygląd się nie liczy. Każdy miał swój sposób: jedni szli w butach górskich, inni do biegania, kolejni w sandałach i skarpetach. U mnie ostatecznie (po 3 nieudanych próbach i kilkunastu odciskach na raz) sprawdziły się sandały trekkingowe Keen, przy czym co 10 kilometrów smarowałam (nawet bardzo zabłocone stopy) wazeliną, by zapobiec ocieraniu i powstawaniu odcisków.
• Wystarczą Ci 3 komplety ubrań. 1 komplet masz na sobie, 1 czysty w plecaku, 1 dosusza się na plecaku. Piżamy nie potrzebujesz – po prysznicu i przebraniu się w czyste ubranie, możesz też w nim spać.
• W miejscowości, w której zaczynasz swoje camino, udaj się do punktu informacyjnego i zapytaj, gdzie możesz otrzymać credential, który potwierdza Twój status pielgrzyma i upoważnia do noclegu w albergue.
• Podążaj za żółtymi strzałkami lub muszlami wyznaczającymi trasę.
• Możesz zignorować „etapy”! Większość pielgrzymów podąża za wyznaczonymi w przewodnikach wskazówkami. Kto powiedział, że są one najlepsze? W miejscowości końcowej danego etapu, czasem możesz mieć problem ze znalezieniem noclegu w albergue (miejscu z najtańszym noclegiem dla pielgrzymów – jest to zazwyczaj koszt 6 euro), jeśli się nie pospieszysz. Z tego względu wiele osób wstaje bardzo wcześnie i pędzi w stresie, by oszczędzić pieniądze. Podczas gdy na trasie mijają prawie puste albergue. W połowie swojego camino zaczęłam zatrzymywać się na noc pomiędzy etapami. Zdarzyło się, że było nas łącznie 3-5 osób na kilkanaście-kilkadziesiąt łóżek.
• Ściągnij aplikację Buen Camino i zapłać kilka euro za dostęp do określonej trasy. Dlaczego warto? Będziesz widział, ile kilometrów zostało Ci do celu, gdzie znajdują się albergue i poznasz alternatywne trasy. Camino del Norte prowadzi obok wybrzeża, ale nie zawsze skręca na plażę. Podążając jedynie za strzałkami ominiesz przepiękne miejsca. Aplikacja Buen Camino wykorzystuje GPS, więc będziesz mógł śledzić jak daleko znajduje się morze.
• Zastanów się nad wzięciem ze sobą namiotu. Oszczędzisz pieniądze, ale codziennie będziesz zdecydowanie więcej dźwigał ze sobą. Poza tym nocowanie na dziko nie jest do końca legalne, choć wciąż wiele osób to robi.
• Po dotarciu do Santiago de Compostela, udaj się do Centrum Pielgrzyma niedaleko Katedry w Santiago de Compostela, by zdobyć Compostelę (dyplom potwierdzający przebycie camino w języku łacińskim).

7. Jak się spakować na camino?

Spakuj się lekko. Zabierz ze sobą:

• wygodny plecak z pokrowcem przeciwdeszczowym – 30 litrowy powinien starczyć
• 1 pelerynę przeciwdeszczową pod którą zmieści się też Twój plecak
• 1 ciepłą bluzę (jeśli idziesz w lecie)
• 1 parę leginsów/długich spodni
• 3 T-shirty
• 3 pary szortów (najlepiej szybkoschnące)
• 3 pary skarpetek
• 3 pary majtek
• dla kobiet – 1 biustonosz
• dla kobiet – 1 dwuczęściowy strój kąpielowy (góra od stroju zastąpi Ci biustonosz, kiedy ten będzie sechł)
• łyżko-widelec turystyczny
• trochę soli i ulubionej przyprawy (często w albergue’ach nie ma naczyń, sztućców ani przypraw)
• 3 kawałki sznurka (przyda się do zawiązania suszącego się pranie na plecaku i rozwieszenia własnej linki na pranie, gdy wszystkie inne będą już zajęte)
• ecotorba/plecak kompaktowy – na zakupy po dojściu do miejscowości, w której się zatrzymasz na noc
• maska na oczy, zatyczki do uszu
• ręcznik turystyczny – mój ulubiony to Ręcznik Tramp Light Fjord Nansen
• latarka czołówka
• 1 opaska odblaskowa
• butelka na wodę
• mydło, szampon, szczoteczkę i pastę do zębów, dezodorant, szczotkę do włosów, krem z  filtrem, ewentualnie trochę proszku/płynu do prania (możesz też prać ręcznie w najzwyklejszym mydle)
• buty – to jeden z najważniejszych elementów. U mnie sprawdziły się sandały trekkingowe KEEN oraz wazelinowanie stóp co 10 km
• wygodne klapki na zmianę – pod prysznic, po całym dniu wędrówki, będziesz również chciał zmienić obuwie
• nakrycie głowy
• smartfon ze ściągniętą aplikacją (i wybraną trasą) Buen Camino
• kawałek karimaty z izolacją (tyle byś mógł na niej usiąść podczas przerwy w wędrówce)
• lek na biegunkę, przeciwbólowy/przeciwzapalny, plastry na odciski
• śpiwór (noce bywają chłodne nawet w lecie)
• zegarek z budzikiem i podświetlaniem (nie licz na to, że gniazdko będziesz mieć przy łóżku)
• niewielki pamiętnik i coś do pisania
• nerka na telefon i dokumenty (możesz schować ją pod poduszkę na noc – przewaznie w albergue nie ma szafek zamykanych na klucz)
• mała kłódka
• opcjonalnie: kije trekkingowe – pomagają w utrzymaniu rytmu wędrówki, w mokrych i śliskich warunkach, dobrze się też z nimi praktykuje chodzoną medytację
• opcjonalnie: czytnik ebooków

8. Przykładowy plan dnia pielgrzyma

5:30 – pobudka, toaleta poranna, śniadanie

6:00 – początek drogi (nie tylko w celu dotarcia przed innymi pielgrzymami do albergue, ale także by uniknąć marszu w upale)

11:00 – przerwa na posiłek

13:00 – dotarcie do albergue (jeśli będziesz za wcześnie, cierpliwie czekaj – zajmij kolejkę!, jeśli będziesz za późno, może zabraknąć miejsca dla Ciebie). Niektóre albergue otwierają później – bywa, że i o 16:00.

Po rejestracji, zapłacie i otrzymaniu pieczątki w credential, zajmij łóżko i leć pod prysznic. Po prysznicu i założeniu świeżego kompletu odzienia, wypierz od razu ubranie z bieżącego dnia rozwieś je. Idź pozwiedzać, na zakupy i jeśli masz pieniądze oraz ochotę do restauracji. Spędź czas z innymi pielgrzymami. Połóż się wcześnie spać.

9. Noclegi na camino

Na trasie camino znajdziesz wiele schronisk dla pielgrzymów tzw. albergue. Koszt takiego noclegu to donativo (co łaska) lub 6 euro (najczęściej), ale może też być i 18 euro w prywatnym albergue. Warunki są bardzo podstawowe – śpisz na łóżku piętrowym w mieszanych pokojach pełnych przepoconych plecaków i butów, czasami nie ma kuchni, czasami jest, ale nie ma w niej przeważnie garnków, sztućców ani przypraw.

10. Kiedy ruszyć na camino

Większość pielgrzymów wybiera się w trasę w lipcu i sierpniu. Wtedy też praktycznie wszystkie albergue są otwarte (w czerwcu niektóre z nich będą jeszcze zamkniętych). Część poszukujących rusza w drogę wcześniej, by zdążyć na Święto św. Jakuba Apostoła w Santiago. Najbardziej huczna część uroczystości (tzw. „Ognie Apostoła”) odbywa się w nocy z 24/25 lipca, kiedy to na Placu Obradoiro można podziwiać wiele spektakli, pokazów multimedialnych i fajerwerków. W katedrze zaś zostaje wprowadzone w ruch gigantyczne Botafumeiro (największy na świecie trybularz).

W lipcu i sierpniu jest najwięcej ludzi i najwięcej stresu ze zdobyciem noclegu w albergue, ale jednocześnie właśnie dzięki albergue’om możesz znaleźć najtańszy nocleg. Pielgrzymkę możesz zrobić o dowolnej porze roku. Sprawdź jednak wcześniej dostępność noclegów – najprawdopodobniej więcej zapłacisz.

11. Weganizm i camino

Hiszpania nie jest zbyt przyjazna dla wegan. Oczywiście w większych miastach takich jak Barcelona, znajdziesz wegańskie restauracje. Na trasie camino nie licz jednak na nie. Przeciętny „obiad pielgrzyma” kosztuje około 10 euro, ale nie jest przyjazny roślinożercom.  Tylko raz zdecydowałam się pójść do restauracji ze znajomymi. Dostałam frytki i ubogą sałatkę, za które zapłaciłam zdecydowanie za dużo. Podstawą mojej diety były orzechy, owoce, oliwki, bagietka z bananem i gorzką czekoladą, kilka razy zdobyłam hummus. Wybawieniem były dla mnie supermarkety Dia – mogłam w nich kupić zupę w puszcze z soczewicą i warzywami.

12. Ile wydasz na camino

Na nocleg wydasz od 5 do 20 euro, na jedzenie (bez korzystania z restauracji) około 10 euro na dzień (potrzebujesz energii do marszu). Obiad pielgrzyma (najczęściej z kieliszkiem lokalnego wina) to również koszt około 10 euro.

13. Najpiękniejsze miejsca na trasie Camino del Norte

Jeśli zdecydujesz się ruszyć na Camino del Norte, zatrzymaj się na chwilkę w tych miejscach:

• plaża Noja – zejdź wcześniej z oficjalnej trasy camino i przejdź przez wzgórza na plażę

• Llanes – przepiękne miasteczko nad morzem, otoczone górami

• Cudillero – niezwykle malownicze miasteczko na wzgórzach, tu czułam się jak uwięziona wśród skał

• Tapia de Cesariego – miasteczko jeszcze nie zepsute przez turystów, mogłabym tu mieszkać

• Playa de las Catedrales (niedaleko Ribadeo)

• klasztor cystersów w Sobrado – jak dla mnie to katolickie Angkor Wat, porzucony na 130 lat, obrośnięty mchem, magiczny

14. Moje camino

Jeśli chcesz poznać historię mojego camino, zaglądnij do wpisu Moje Camino – historia szczera do bólu

15. Przydatne:

• Na Monte de Gozo znajduje się polskie albergue przy centrum Jana Pawła II.

• Aplikacja Buen Camino z GPSem, mapami tras i okolic oraz informacjami o albegue’ach jest bardzo przydatna.
• Zajrzyj na http://www.caminodesantiago.pl/ – znajdziesz tu dużo cennych wskazówek.

Mam nadzieję, że Twoje el Camino (z hiszpańskiego droga) wskaże Ci drogę 😉.

Może zainteresują Cię także moje inne wpisy:

• Moje Camino – historia szczera do bólu
• Medytacja wschodnia i chrześcijańska
• Jak być szczęśliwym?
• Podróżowanie sposobem na życie – 5 rad